İmparatorluk günden güne zayıflamaktadır. Niçin saklamalı? Onu bu hale düşüren sebeplerin başında Avrupalılaşma zihniyeti gelir.
Bâb-ı Âliye tavsiyemiz şudur: Hükümetinizi dînî kanunlarınıza saygı esası üzerine kurunuz. Devlet olarak varlığınızın temeli, padişahla Müslüman teba arasındaki en kuvvetli bağ, dindir. Zamana uyun, çağın ihtiyaçlarını dikkate alın, idarenizi düzene sokun, ıslah edin! Ama yerine size hiç de uymayacak olan müesseseleri koymak için, eskilerini yıkmayın!
Avrupa medeniyetinden sizin kanun ve nizamlarınıza uymayan kanunları almayın. Batı kanunlarının temeli Hıristiyanlıktır. Türk kalınız. Tatbik edemeyeceğiniz kanunu çıkarmayınız. Hak bellediğiniz yolda ilerleyiniz.
…Kısacası biz Bâb-ı Âliyi kendi idare tarzının tanzim ve ıslahı için giriştiği teşebbüslerden vazgeçirmek istemiyoruz ama Avrupa’yı kendine örnek olarak almamalıdır. Avrupa’nın şartları başkadır, Osmanlının başka. Avrupa’nın temel kanunları, Doğunun örf ve âdetlerine taban tabana zıttır. İthal malı ıslahattan kaçının! Bu gibi ıslahat Müslüman memleketlerini ancak felakete sürükler. Onlardan hayır gelmez sizlere.
BATI VE BİZ / VEYSEL AKPINAR – 1977