– 8 –
“Avrupa Uyumu” nun kurucusu, aslen Alman olan Avusturyalı diplomat, Prens Klemens von Metternich (1773 – 1859):
Mâziyi unutmak olmaz. Biz B3ab-ı Âliye şunu tavsiye ederiz: Hükûmetiniz dine istinad etmelidir!
Sizin vücudunuz ve kuvvetiniz dindir. Zamana uyunuz, ihtiyacınızı düşününüz, idârenizi düzeltiniz… Fakat, usullerinizi değiştirmeyiniz! Size muvafık olmıyan usulleri almayınız. Sizinkilere uygun olmayan garp müesseselerine rağbet etmeyiniz. Garp esâsâtı Hristiyanlıktır.
Türk kalınız ve Kur’ânâ itâât ediniz! Garbın sesine kulak vermeyip doğru yolda yürüyünüz. Siz garbın sesini işitemezsiniz. Hukuk-i esâsiyede Avrupa hukukunu taklid etmeyiniz! Çünkü bunlar şark âdetlerine muhaliftir.
– 9 –
1747-1763 Yılları arasında uzunca bir süre İngiltere büyükelçisi olarak Osmanlı topraklarında bulunan Sir James Porter:
Türkiye’de yol kesme vak’âları ile sev soygunculuğu ve hattâ dolandırıcılık ve yan kesicilik vak’âları âdeta meçhul gibidir. Harb hâlinde olsun, sulh hâlinde olsun yollar da evler kadar emindir.
Bilhassa ana yolları takip ederek tekmil İmparatorluk arazisini en mutlak bir emniyet hâlinde baştan başa kat etmek her zaman kabildir. Dâimi bir syr ü seferle, yolcu adedinin çokluğuna rağmen vukuâtın azlığına hayret etmemek kabil değildir. Birçok yıllar içinde ancak bir tek vak’âya rastlanabilir!
İlgili serinin diğer yazıları için ► Batılı Gözüyle Türkler
