Davet eden kimsenin salih insanları çağırması sünnettir. Zira bir kimseye yemek vermek, ona kuvvet vermek ve yardım etmektir. O halde fâsıka kuvvet vermek fıska (günaha) yardım etmek olur.
Yemeğe zenginleri değil, fakirleri çağırmalıdır. Peygamberimiz buyurur ki: “Ziyafetlerin en fenası, zenginlerin çağırıldığı, fakirlerin mahrum bırakıldığı ziyafettir.“
Ziyafette, dost ve akrabalarını unutmamalıdır ki, aralarına soğukluk girmesin. Daveti, övünme ve adının söylenmesi niyetiyle yapmamalı, belki yalnız Peygamberin sünnetini edâ edip fakirleri rahat ettirmek amacıyla yapmalıdır.
Gelmesi zor olan kimseyi davet etmemelidir. Zira zahmet çekmesine sebep olur. Davetine istekli olarak icabet etmeyecek kimseleri de çağırmamalıdır. Zira icabet etse bile onun yemeğini isteksiz yiyeceği için bir nevi vebale sebep olur.
Davette Hazır Bulunmanın Edebleri
Ziyafet sahibini bekletmemeli, acele de etmemelidir. Ziyafet meclisinden iyi yerlere oturmamalı, ziyafet sahibinin gösterdiği yere oturmalıdır. Misafirler baş tarafı ona verirlerse, tevazu göstermelidir.
Kadınların bulunduğu oda karşısında oturmamalıdır. Yemek gelecek tarafa çok bakmamalıdır. Ziyafet meclisinde kime yakın oturursa, ona selam verip hatırını sormalıdır. Bir günah zuhur ederse, onu men etmeli, men edemezse dışarı çıkmalıdır.
Misafir o gece orada yatacaksa, ziyafet sahibi misafire kıbleyi ve helâyı göstermelidir.
Yemek Koymanın Edebleri
Yemeği acele getirmelidir. Zira misafirlerin beklemede kalmamaları için acele etmek onlara ikram olur. Davetlilerin hepsi gelmiş, yalnız biri gelmediyse hazır olanların hakkını gözetmek daha evla olur. Ancak gelmeyen gayet fakir, kalbi kırık biri ise bu niyetle geciktirmek evlâ olur.
…
Ziyafetten Dönmenin Edebleri
İzin alıp öyle çıkıp gitmelidir. Ziyafet sahibi de kapıya kadar onu uğurlamalıdır. Zira Peygamberimiz böyle buyurmuştur. Ziyafet sahibi tatlı sözlü, güler yüzlü olmalıdır. Misafir, ziyafet sahibinin bazı kusurlarını görse, güzel ahlak ile örtmelidir ki, böyle ahlak birçok ibâdetlerden faziletlidir.
İmam Gazali / Kimyâ-yı Saâdet – 1nci Cilt/İkinci Rükün/Birinci Asıl
