İslâm devletleri tarihinde, insanların kılık kıyafetlerine ilk defa müdâhale eden, muhtemelen Abbasi Sultan-Halifesi Mansur’dur. Nitekim o, hicri 153. senede, yâni Ebu Hanife’nin ölümünden üç sene sonra, Müslümanları kalansuva denen şapkaları giymeye zorladı: Müslümanların o zamana kadar taktıkları sarıklar kaldırılacak, yerine, daha ziyade Bizanslıların kullandıkları kalansuva giyilecektir. (1)
Tabii ki, itiraz yetenekleri ellerinden alınmış Müslümanlar, kelleleri şapka için gitmesin diye kerhen de olsa itaat ediyorlardı…
Yeni ithal edilmiş olan bu şapkalarla tuhaflaşan Müslümanlar sadece alay edebiliyorlardı birbirleriyle:
Kalansuvalarını takan Müslümanlar, fotörlerini(2) giymiş yahudilere benzediler.(3)
İnsanların kıyafetlerine müdâhale etmek; onları değiştirmek, kendilerinden başkasına benzetme gayretinden başka bir şey değildir.
Onun içindir ki, gerek o dönemde, gerekse çağımızda Müslümanlar başkalarına benzememek için, büyük bir reaksiyon gösterdiler şapka giyme kanununa karşı. Velev ki bu reaksiyon dille olsun ve de kellelerine malolsun. Onlar, şeklen de olsa gayrimüslimlere benzemek istemiyorlardı. Çünkü Resûlullah (s.a.s.) şöyle buyuruyor:
“Kim ki bir kavme benzemek istese o ondandır!”
Yok yere bir çok Müslümanın ezilmesine sebebiyet veren kalansuva giyme mecburiyeti daha sonraki dönemlerde kaldırılmıştır.
_________________
(1) Bazan kendi kendime diyorum ki: Batılılaşma hastalığının ilk mikrobunu, sanki Mansur bu hareketiyle getirdi.
(2) Bilindiği gibi fotör, yahudilerin milli şapkalarıdır!
(3) Ayrıntılar için bk. Suyutî, Tarihu’l-Hulefâ, s. 262!…
PROF. DR. İHSAN SÜREYYA SIRMA/ABBASİLER DÖNEMİ (Beyan Yayınları)
